We hebben goed en slecht nieuws voor de bouwsector in Nederland. Het goede nieuws: er is genoeg werk door de woningnood. Het slechte nieuws? Dat lossen we niet op door alleen te bouwen. Onder andere een tekort aan personeel en het stikstofprobleem vragen om aandacht. Modulair bouwen kan een oplossing bieden, maar daarvoor moeten de processen bij bouwbedrijven kritisch tegen het licht worden gehouden.
Traditionele bouw kan kort worden samengevat als: je brengt bouwvakkers, stenen en een bouwtekening samen op locatie totdat je een huis kunt opleveren. Modulair bouwen verandert deze aanpak radicaal. Het huis wordt zo ver mogelijk in de fabriek gebouwd. Een handvol bouwvakkers zet de modules op locatie in elkaar.
Om te kunnen profiteren van de voordelen van modulair bouwen, zijn er veranderingen nodig in de manier van werken. Traditioneel werkt de bouw op projectbasis. Na het aanvaarden van de opdracht bepaalt het projectteam welke materialen nodig zijn en met wie er wordt samengewerkt. Project management omvat de levering van goederen en diensten en de voortgang van de bouw wordt bewaakt.
Met een modulaire aanpak verschuift de focus van de bouw naar de fabriek. Omdat er zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van standaardmodules, kunnen meerdere projecten door elkaar lopen. Het is ook mogelijk om schaalvoordelen over projecten heen te benutten en slimmer gebruik te maken van voorraden met andere inkoopstrategieën. Ook de inzet van mensen en het gebruik van apparatuur en machines kan efficiënter gepland worden, mits automatisering dit ondersteunt.
In onder andere Nederland en Duitsland zie je al verschillende voorbeelden van het werken met modulair bouwen. Bij nieuwbouw wordt bijvoorbeeld een liftschacht op locatie in beton gegoten. Deze constructie dient als het ware als een haak waaraan de andere onderdelen van het gebouw worden 'opgehangen'. Ruimtes komen met speciaal transport naar de bouwplaats en worden aan de liftschacht bevestigd. Zodra de 'blokkendoos' op zijn plaats staat, zal de gevel het gebouw omhullen. De buitenschil maakt het één geheel.
De nieuwe benadering van modulair bouwen vereist een heroverweging van ERP ondersteuning. De processen in modulaire bouw zijn anders gestructureerd dan in traditionele bouw. Dit vereist ook een andere manier van bouwtoezicht. Het is daarom essentieel om de processen in modulaire bouw te ondersteunen met een geschikt ERP systeem. Binnen de bouwwereld kunnen leveranciers van tijdelijke gebouwen als voorbeeld dienen. Daar zijn de processen al ingericht om kant-en-klare modules op locatie te installeren.
Gevestigde bouwbedrijven doen er verstandig aan om niet alleen naar de flexibele bouwsector te kijken, maar ook naar andere sectoren. Er zijn bijvoorbeeld allerlei digitale ondersteuningstechnieken beschikbaar binnen de industrie manufacturing waarmee bedrijven hun eigen stempel kunnen drukken op standaardproducten. Denk aan processen die Make to Order (MTO), Customize to Order (CTO) en Engineer to Order (ETO) ondersteunen. Deze procestechnieken zijn van groot belang om modulaire bouw te ondersteunen.
Een bedrijf als ASML personaliseert bijvoorbeeld machines namens de klant. Na de productie wordt een lithografiemachine in onderdelen vervoerd en op locatie weer in elkaar gezet. We moeten toegeven dat een hightech apparaat niet hetzelfde is als een gezinswoning, maar het concept is vergelijkbaar. De klant past een huismodule aan. Het wordt in de fabriek gebouwd, in onderdelen naar de gewenste locatie gestuurd, waar het wordt geassembleerd en verder afgewerkt.
Door het grootste deel van de bouwwerkzaamheden van de bouwplaats naar de fabriek te verplaatsen, wordt er veel efficiënter gewerkt. Omdat je het klimaat in een fabriek onder controle hebt, kunnen droogtijden beter worden gecontroleerd en verlies je minder tijd door weersinvloeden. Optimalisatie van de productie leidt ook tot minder materiaalverlies. Dit zorgt weer voor positieve neveneffecten. Minder materiaalverbruik betekent bijvoorbeeld ook minder uitstoot van stikstof.
Op de langere termijn draagt modulaire prefab bij aan circulair bouwen. Als (een deel van) een woning op de ene locatie niet meer nodig is, kun je de modules theoretisch naar een andere locatie verplaatsen. Natuurlijk mag flexibiliteit niet vergeten worden. Bij het bouwen van woningen wil je de klant altijd ruimte geven voor wensen, eisen en opties. Door hier vooraf op te anticiperen en de juiste processen in te richten, kun je direct aan deze voorwaarden voldoen.
Het tekort aan woningen in Nederland kan grotendeels worden opgelost door over te stappen op modulaire woningen. Dit vereist aanpassingen in de processen bij bouwbedrijven. De flexibele bouwsector en de industrie manufacturing kunnen als werkvoorbereiders fungeren. Door slim gebruik te maken van ontwikkelingen die zij al inzetten, kunnen bouwbedrijven sneller schakelen.
Klaar voor een zakelijke verandering? Op Emixa delen we graag onze uitgebreide inzichten. Neem contact met ons op om te ontdekken hoe onze aanpak uw organisatie kan helpen te gedijen in het cloud-tijdperk. Laten we samen op weg gaan naar meer efficiëntie en effectiviteit!
Albert van Engen
Albert van Engen is al meer dan 20 jaar expert op het gebied van Product- en Kwaliteitsmanagement. Met een 'scherpe' blik op de organisaties van klanten richt hij zich telkens weer op hun bedrijfsprocessen. Hij is continu op zoek naar verbeteracties en richt zich op SAP innovaties en de implementatie daarvan.